20
waarin, trots herhaalde onderzoekingen, geen cholera-
bacillen konden ontdekt worden.
Omtrent het gevaar van ofrn filterswaarop door
ENGELEN was meende Prof. Engel MANN
wel is waar, dat op die wijze pathogene bacteriën in
het water tonden kunnen geraken, doch hij verklaart
m een „ader schrijven die kans voor uitere, gering
terwijl hij, met de Gezondheidscommissie, het zoo goed
as zeker noemt, dat het water, geput „it lagen, die
zm onder eene dikke kleilaag bevinden, vrij van scha-
delijke organismen zal zijn.
Prof. Engelman» komt dus tot de conclusie dat
zoowel een chemisch,als een onderzoek
gewenscht ,s, om ten slotte echter zijne eigene uit
braak weder te „iet te doen door de verklaring, dat
zij geen nan beide zekerheid verschaffen.
De brieven van Jhr. Engelen en Prof Engel
man» werden doo, U in handen gesteld van den Se
cretaris onzer Commissie, met verzoek om daarover
rapport uit te brengen.
In dit rapport, waarvan een afdruk als Bijlage II
.ernevens gaat, werd in de eerste plaats gewezen op
he. tegenstrijdige in de verklaringen van den hoog
waar, waaruit ten volle blijkt, hoe weinig vertrouwen
e bacteriologen zeiven nog in hun onderzoek stellen
Verder werd in dit rapport, aan de hand van de
meest bekende hygiënisten en bacteriologenbewezen
i° dat het aantal gevonden bacteriën van te veel om
standigheden afhankelijk is om daaruit eenig positief
besluit te kunnen trekken2° dat het aantoonen van
pathogene bacteriën in drinkwater tot nogtoe nooit met
zekerheid gelukt is en dat slechts enkele malen berich
ten zijn gepubliceerd van onderzoekers, die beweren
ze gevonden te hebben; 3° dat de pathogene bacteriën
in het drinkwater slechts zeer kort kunnen bestaan, daar
zij in den strijd om het bestaan met de gewone water
bacteriën zeer spoedig vernietigd worden, zoodat een
zeker gehalte aan deze laatste eerder gunstig dan scha
delijk werkt4° dat de vroegere meeningen omtrent
den ongunstigen invloed van te groote snelheid der
filtratie en van het onbedekt zijn der filters aanmerke
lijk gewijzigd zijn door nieuwere onderzoekingen van
bekende deskundigen, als WOLFFHüGEL, PlEFKE, Bert-
schinger, Hansen, uit wier proeven bleek, dat de
snelheid der filtratie slechts weinig invloed heeft op het
aantal bacteriën en dat open filters, wel verre van na-
deelig te zijn, in elk geval even gunstig, somtijds zelfs
gunstiger werken op de verwijdering der bacteriën dan
bedekte.
Meende de Gezondheidscommissie, dat door dit
rapport alle aanleiding tot ongerustheid zou weggeno
men zijn, zoo moest zij tot hare verbazing ondervinden,
21
